373 लः कर्मणि च भावे चाकर्मकेभ्यः 3.4.69
अनुवृत्तिः कर्त्तरि, धातोः
अर्थः लकाराः सकर्मकेभ्यो धातुभ्यः कर्मणि कारके भवन्ति चकारात् कर्त्तरि च, अकर्मकेभ्यो धातुभ्यो भावे भवन्ति चकारात् कर्त्तरि च।
द्विश्चकारग्रहणादुभयत्र ‘कर्त्तरि’ इति सम्बध्यते। अकर्मकग्रहणात् सकर्मका अपि धातव आक्षिप्ता भवन्ति।
उदाहरणम्
374 वर्त्तमाने लट् 3.2.123
अनुवृत्तिः धातोः, प्रत्ययः, परश्च
अर्थः वर्त्तमानेऽर्थे वर्त्तमानाद् धातोः लट् प्रत्ययः परश्च भवति।
उदाहरणम् पचति। भवति। पठति।
375 तिप्–तस्-झि-सिप्-थस्-थ-मिब्-वस्-मस्-ताऽऽताञ्-झ-थासाथां-ध्वमिड्-वहि-महिङ् 3.4.78
अनुवृत्तिः लस्य, धातोः, प्रत्यय:, परश्च
अर्थः धातोः तिप्-तस्-…-महिङ् इत्येते अष्टादश आदेशाः, लस्य अथवा लकारस्य स्थाने भवन्ति।
उदाहरणम्
376 लः परस्मैपदम् 1.4.98
अनुवृत्तिः
अर्थः लादेशाः परस्मैपदसंज्ञका भवन्ति। ‘लः’ – स्थानषष्ठी।
उदाहरणम्
377 तङानावात्मनेपदम् 1.4.99
अनुवृत्तिः
अर्थः तङानौ आत्मनेपदसंज्ञकौ भवतः। पूर्वेण सूत्रेण परस्मैपदसंज्ञायां प्राप्तायामात्मनेपदं विधीयते।
उदाहरणम् त, आताम्, झ। थास्, आथाम्, ध्वम्। इट्, वहि, महिङ्। आनः – शानच्, कानच्।
टिप्पणी पूर्वसंज्ञाऽपवादः। आन इति निरनुबन्धकनिर्देशं। निरनुबन्धकग्रहणं सानुबन्धस्य इति न्यायात् शानच्कानचोः ग्रहणम्। एका संज्ञा।
378 अनुदात्तङित आत्मनेपदम् 1.3.12
अनुवृत्तिः
अर्थः अनुदात्तेतो ङितश्च धातोः आत्मनेपदं भवति।
उदाहरणम् एध वृद्धौ, शीङ् स्वप्ने। एधते, शेते।
379 स्वरितञितः कर्त्रभिप्राये क्रियाफले 1.3.72
अनुवृत्तिः आत्मनेपदम्
अर्थः स्वरितेतो ञितश्च धातोरात्मनेपदं भवति, क्रियाफलं यदि कर्त्तारमभिप्रैति।
उदाहरणम् यजते। पचते। कुरुते। यजन्ति याजकाः} पचन्ति पाचकाः।
टिप्पणी ‘अहं सन्ध्योपासनकर्म करिष्ये’।
380 शेषात् कर्त्तरि परस्मैपदम् 1.3.78
अनुवृत्तिः
अर्थः येभ्यो धातुभ्यो येन विशेषणात्मनेपदयुक्तं, ततो यदन्यत् स शेषः। शेषात् कर्त्तरि वाच्ये परस्मैपदं भवति। शेषादेव नान्यस्मात्।
उदाहरणम्
381 तिङस्त्रीणि त्रीणि प्रथममध्यमोत्तमाः 1.4.100
अनुवृत्तिः
अर्थः तिङः अष्टादशः प्रत्ययाः त्रीणि त्रीणि यथाक्रमं प्रथममध्यमोत्तमसंज्ञका भवन्ति।
उदाहरणम् तिप्, तस्, झि इति प्रथमः पुरुषः। एवं मध्यमोत्तमाः। तथैवात्मनेपदेषु।
382 तान्येकवचन-द्विवचन-बहुवचनान्येकशः 1.4.102
अनुवृत्तिः तिङः, त्रीणि त्रीणि
अर्थः तानि तिङस्त्रीणि त्रीणि एकशः = एकैकं पदं क्रमेण एकवचनद्विवचनबहुवचन-संज्ञकानि भवन्ति।
उदाहरणम् तिप् (एकवचनम्), तस् (द्विवचनम्), झि (बहुवचनम्)। एवमग्रेऽपि।
व्याकरणम् 