199 अचि श्नुधातुभ्रुवां य्वोरियङुवङौ 6.4.77
अनुवृत्तिः अङ्गस्य
अर्थः श्नुप्रत्ययान्तस्याङ्गस्य धातोः इवर्णोवर्णान्तस्य ‘भ्रु’ इत्येतस्य च इयङ्, उवङ् – इत्येतावादेशौ भवतोऽजादौ प्रत्यये परतः ।
The final इ, उ of an अङ्ग which ends in the प्रत्यय श्नु or of a धातु or of भ्रु, is replaced with इयङ्, उवङ् respectively when followed by a प्रत्यय beginning with a vowel.
उदाहरणः
200 एरनेकाचोऽसंयोगपूर्वस्य 6.4.82
अनुवृत्तिः अचि, यण्, अङ्गस्य, धातोः
अर्थः धातोरवयवः संयोगः पूर्वो यस्मादिवर्णान्न भवति, तदन्तस्याङ्गस्यानेकाचोऽचि परतो यणादेशो भवति।
An अङ्ग which consists of more than one vowel and ends in an इ, where इ is not preceded by a संयोग contained within a verbal root, is replaced with यण्, when a प्रत्यय beginning with a vowel follows.
उदाहरण: प्रध्यौ। प्रध्यम्। प्रध्यः। प्रध्यि। ग्रामण्याम्।
201 गतिश्च 1.4.60
अनुवृत्तिः प्रादयः, क्रियायोगे
अर्थः प्रादयः क्रियायोगे गतिसंज्ञकाश्च भवन्ति।
Items in the प्रादि list are also termed गति when they are used with a क्रिया or verb
उदाहरण: गतिकारकेतरपूर्वपदस्य यण् नेष्यते। शुद्धधियौ।
202 न भूसुधियोः 6.4.85
अनुवृत्तिः सुपि, अचि, यण्, अङ्गस्य
अर्थः भू, सुधी इत्येतयोरङ्गयोर्यणादेशो न भवति, अजादौ सुपि परतः।
The final vowels of अङ्ग भू, सुधी are not replaced with their corresponding यण् equivalents when a सुप् beginning in a vowel follows.
उदाहरण: सुधियौ।
203 तृज्वत् क्रोष्टुः 7.1.95
अनुवृत्तिः सर्वनामस्थाने, असम्बुद्धौ, अङ्गस्य
अर्थः सर्वनामस्थाने असंबुद्धौ परतः तुन् प्रत्ययान्तः क्रोष्टुशब्दस्तृज्वत् भवति।
The अङ्ग क्रोष्टु (‘jackal’) is treated as if ending in the प्रत्यय तृच् when a सर्वनामस्थान, other than a सम्बुद्धि, follows.
रूपातिदेशः – तृजन्तस्य यद् रूपं तदस्य भवतीत्यर्थः।
उदाहरण: क्रोष्टु -> क्रोष्टृ।
204 ऋतो ङिसर्वनामस्थानयोः 7.3.110
अनुवृत्तिः गुणः, अङ्गस्य
अर्थः ऋकारान्तस्याङ्गस्य ङौ सर्वनामस्थाने च परतो गुणो भवति।
A replacement in गुण comes in place of the final segment of an अङ्ग which ends in ऋ, when ङि and सर्वनामस्थान follows.
उदाहरण:
205 ऋदुशनस्पुरुदंसोऽनेहसां च 7.1.94
अनुवृत्तिः अनङ् सौ, असंबुद्धौ, अङ्गस्य
अर्थः ऋकारान्तानामङ्गानाम्, उशनस्, पुरुदंसस्, अनेहस् इत्येतेषां चाङ्गानामसंबुद्धौ सौ परतोऽनङादेशो भवति।
The final sound segment of an अङ्ग which ends in ऋत् or of उशनस्, पुरुदंसस्, अनेहस् , is replaced with अनङ् when a non-सम्बुद्धि सु follows.
उदाहरण:
206 अप्तृन्-तृच् –स्वसृ-नप्तृ-नेष्टृ-त्वष्टृ-क्षत्तृ-होतृ-पोतृ-प्रशास्तॄणाम् 6.4.11
अनुवृत्तिः सर्वनामस्थानेऽसम्बुद्धौ, उपधायाः, अङ्गस्य, दीर्घः
अर्थः अप्, तृन्, तृच् …प्रशास्तृ इत्येतेषामङ्गानामुपधायाः सम्बुद्धिभिन्ने सर्वनामस्थाने परतो दीर्घो भवति।
The next to the last vowel of an अङ्ग, namely अप् ‘water’, or of an अङ्ग which ends in तृन् or तृच्, or else an अङ्ग स्वसृ, नप्तृ etc, is replaced with its दीर्घ counterpart when a सर्वनामस्थान प्रत्यय other than सम्बुद्धि follows.
उदाहरण: क्रोष्टा। क्रोष्टारौ २। क्रोष्टारः। क्रोष्टारम्। क्रोष्टून्।
व्याकरणम् 